پارادایم

پارادایم یک کلمه یونانی است

ولی یه سوال !!!

” تا حالا میمونی رفتی؟؟؟!  “

یک چهارچوب است که ازباورها و  ارزشهای پیش فرض فرد یا جامعه تشکیل می شود.

نکته‌ی جالب اینجاست که اغلب این پیش قرض ها در زمانی خاص با دلایل منطقی به وجود آمده اند اما کم کم به دلایل غیر منطقی و بیشتر احساسی یا تقلید بدون تفکر ته نشین شده اند و سپس آنقدر تکرار شده اند که به صورت یک موضوع بدیهی پذیرفته شده‌اند.

اجازه دهید نتیجه یک تحقیق را برای شما بازگو کنم چون این تحقیق خیلی جالب تر تعریف بالا را تکمیل می کند:

فصل اول

یک گروه از دانشمندان محقق پنج میمون را در یک قفس بزرگ گذاشتند

وسط قفس هم یک نردبان گذاشتند که بالای آن تعدادی موز قرار داشت.

در سقف قفس دوش‌های  آب سردی وجود داشت، هروقت یک میمون از نردبان بالا می رفت تا موز بردارد بلافاصله آب را باز می کردند و بقیه میمون‌ها خیس می‌شدند.

به این ترتیب بقیه میمون ها که ارتباط آب سرد و بالارفتن از نردبان را درک کرده بودند ، میمونی که از نردبان بالارفته بود را کتک می زدند.

پس از مدتی دیگر هیچ میمونی جرات بالارفتن از درخت را نداشت!

paradigm

فصل دوم

محققان  یکی از میمون ها را با میمون جدیدی عوض کردند.

میمون جدید وقتی وارد قفس شد اولین کاری که کرد این بود که به سمت موز از نردبان بالا رفت.

ولی ناگهان بقیه میمون ها روی او می ریزند و او را محکم کتک می زنند.

پس از چند بار کتک خوردن، میمون تازه وارد یاد گرفت که نباید از نردبان بالا برود، هرچند که هرگز نمی‌دانست چرا؟!

جریان آب سرد قطع شد
میمون دوم جایگزین می شود و همان وضع ادامه می یابد.

جالب تر اینکه میمون قبلی که تازه آمده‌بود هم در کتک زدن میمون دوم همکاری می‌کند.

میمون سوم جایگزین می‌شود و همان وضع کتک زدن ادامه میابد.

میمون چهارم جایگزین می شود ولی باز همان آش و همان کاسه!

بالاخره میمون پنجم هم جایگزین می شود اما مراسم کتک کاری همچنان ادامی دارد.

حالا آنچه مانده میمون های جدیدی هستند که حتی هیچکدام‌شان دوش آب سرد را تجربه نکرده اند،

ولی همچنان هر میمونی که از نردبان بالا می رود را کتک می زنند.

اگر ممکن بود از میمون ها پرسش شود چرا آنانی را که از نردبان بالا میروند را کتک می زنند، جواب می توانست این باشد:

من نمیدانم، همه همین کار را می کنند.

جمله ای که متاسفانه برای همه ما آشناست!

احتمالا پارادایم ها در زمان شکل گیری یک مساله را به خوبی حل کرده اند (در مورد میمون‌ها جلوگیری از آب سرد)

سپس در ذهن ما پایدار شده‌اند و همچنان در ذهن ما باقی می ماند ولو اینکه دیگر کارآمد نباشد.

چرا؟

چون تبدیل به پیش فرض های بدیهی شده است.

پارادایم ها خوب هستند یا بد؟؟؟

شاید پرسیدن این سوال اشتباه باشد چون اغلب اوقات پارادایم ها موقع شکل گیری یک مسئله را حل می کرده اند و احتمالا تا مدت ها این راهکار مناسبی برا مسئله بوده است اما وقتی دیگر مسئله ای وجود نداشته بازهم ادامه پیدا کرده اند!

هروقت می خواهید کاری را از روی عادت انجام دهید از خودتان بپرسید:

چرا دارم این کار را انجام می دهم ؟؟؟

اگر جواب شما شبیه این جمله بود:

“همه همین کار را می کنند” احتمالا شما هم یک پرادایم … دارید!

حالا بازهم همون سوال اول مقاله!

تا حالا میمونی رفتی؟!

یعنی تا حالا کاری کردی شبیه به میمون های تحقیق که اصلا علتش رو ندونی ؟؟؟